Ciasto Marysieńka to prawdziwa perełka wśród polskich wypieków. Łączy w sobie delikatny biszkopt, puszysty krem i aromatyczną warstwę owocową, tworząc harmonijną kompozycję smaków, która zachwyca podniebienia od pokoleń. Ten tradycyjny przepis, przekazywany z pokolenia na pokolenie, zyskał swoją nazwę prawdopodobnie na cześć królowej Marysieńki Sobieskiej, żony Jana III Sobieskiego. Dziś ciasto Marysieńka cieszy się niesłabnącą popularnością na rodzinnych uroczystościach, świętach i niedzielnych podwieczorkach. Poniższy sprawdzony przepis pozwoli Ci przygotować ten wyśmienity deser w domowym zaciszu, zachwycając bliskich tradycyjnym, wyrafinowanym smakiem.

Składniki na tradycyjne ciasto Marysieńka

Przygotowanie ciasta Marysieńka wymaga kilku etapów, dlatego warto zgromadzić wszystkie składniki z wyprzedzeniem. Poniżej znajdziesz listę podzieloną na poszczególne elementy wypieku, co znacznie ułatwi organizację pracy w kuchni.

Składniki na biszkopt:

  • 6 jajek (w temperaturze pokojowej)
  • 180 g cukru
  • 150 g mąki pszennej
  • 30 g mąki ziemniaczanej
  • 1 łyżeczka proszku do pieczenia
  • Szczypta soli

Składniki na krem:

  • 1 litr mleka
  • 250 g masła (w temperaturze pokojowej)
  • 200 g cukru
  • 3 żółtka
  • 80 g mąki pszennej
  • 40 g mąki ziemniaczanej
  • 2 łyżeczki ekstraktu waniliowego lub 1 laska wanilii

Składniki na warstwę owocową:

  • 500 g dżemu porzeczkowego (możesz zastąpić malinowym lub truskawkowym)
  • 400 g świeżych owoców do dekoracji (truskawki, maliny, porzeczki – według uznania)

Dodatkowo:

  • 100 ml syropu do nasączenia (woda z 2 łyżkami cukru i opcjonalnie łyżką likieru)
  • 50 g wiórków kokosowych lub płatków migdałowych do dekoracji
  • Cukier puder do posypania

Przygotowanie ciasta Marysieńka krok po kroku

Ciasto Marysieńka wymaga nieco cierpliwości, ale efekt końcowy z pewnością wynagradza włożony wysiłek. Poniżej znajdziesz szczegółową instrukcję przygotowania tego wyśmienitego wypieku, który zachwyci nawet najbardziej wymagających smakoszy.

Przygotowanie biszkoptu:

  1. Rozgrzej piekarnik do temperatury 180°C. Formę o wymiarach 24×30 cm wyłóż papierem do pieczenia.
  2. Oddziel białka od żółtek. Białka umieść w czystej, suchej misce.
  3. Ubij białka ze szczyptą soli na sztywną pianę. Stopniowo dodawaj cukier, ubijając do uzyskania gładkiej, błyszczącej masy.
  4. Dodaj żółtka, jedno po drugim, cały czas miksując na niskich obrotach.
  5. Mąkę pszenną, ziemniaczaną i proszek do pieczenia przesiej razem, a następnie delikatnie wmieszaj do masy jajecznej za pomocą szpatułki, wykonując ruchy z góry na dół, aby zachować puszystość ciasta.
  6. Przelej ciasto do przygotowanej formy i delikatnie wyrównaj powierzchnię.
  7. Piecz przez około 25-30 minut, aż biszkopt będzie złocisty, a patyczek wbity w środek pozostanie suchy.
  8. Wyjmij biszkopt z piekarnika i pozostaw do całkowitego ostygnięcia na kratce.

Przygotowanie kremu:

  1. W rondelku zagotuj 800 ml mleka z ekstraktem waniliowym (lub przekrojoną wzdłuż laską wanilii, z której wyskrobałeś ziarenka).
  2. W osobnej misce wymieszaj żółtka z cukrem na jasną, puszystą masę.
  3. Dodaj mąkę pszenną i ziemniaczaną, a następnie pozostałe 200 ml zimnego mleka. Dokładnie wymieszaj, aby nie było grudek.
  4. Gdy mleko w rondelku zacznie wrzeć, powoli wlej do niego mieszankę z żółtek, cały czas energicznie mieszając, aby zapobiec powstaniu grudek.
  5. Gotuj na małym ogniu, stale mieszając, aż masa zgęstnieje (około 3-4 minuty).
  6. Zdejmij z ognia, przykryj powierzchnię folią spożywczą (aby zapobiec utworzeniu się kożucha) i pozostaw do całkowitego ostygnięcia.
  7. Miękkie masło ubij na puszystą masę, a następnie stopniowo dodawaj ostudzoną masę budyniową, cały czas miksując do uzyskania jednolitego, aksamitnego kremu.

Składanie ciasta Marysieńka:

  1. Ostudzony biszkopt przekrój poziomo na dwie równe części ostrym nożem lub specjalną struną do ciast.
  2. Dolną część ułóż na paterze lub tacy i równomiernie nasącz połową syropu.
  3. Rozsmaruj równomiernie połowę kremu, tworząc gładką warstwę.
  4. Następnie delikatnie rozprowadź warstwę dżemu porzeczkowego, pozostawiając niewielki margines przy brzegach.
  5. Przykryj drugą częścią biszkoptu i delikatnie dociśnij.
  6. Nasącz wierzch pozostałym syropem, zwracając szczególną uwagę na brzegi ciasta.
  7. Rozsmaruj pozostały krem na wierzchu i bokach ciasta, tworząc równą, gładką powierzchnię.
  8. Udekoruj świeżymi owocami, posyp wiórkami kokosowymi lub płatkami migdałowymi i delikatnie oprósz cukrem pudrem.
  9. Wstaw ciasto do lodówki na minimum 2 godziny, a najlepiej na całą noc, aby smaki się przegryzły, a krem stężał.

Wskazówki dla idealnego ciasta Marysieńka

„Sekret doskonałego ciasta Marysieńka tkwi w cierpliwości i dbałości o detale. Każda warstwa powinna być przygotowana z miłością, a całość musi odpoczywać w chłodzie, by smaki mogły się idealnie połączyć.”

  • Temperatura składników – jajka i masło powinny być w temperaturze pokojowej, co zapewni lepsze napowietrzenie ciasta i kremu.
  • Ubijanie białek – używaj czystej, suchej miski i końcówek miksera. Nawet niewielka ilość tłuszczu może uniemożliwić prawidłowe ubicie białek na sztywną pianę.
  • Delikatne łączenie składników – przy dodawaniu mąki do masy jajecznej stosuj technikę przekładania ciasta z góry na dół, aby zachować jak najwięcej powietrza w cieście i uzyskać prawdziwie puszysty biszkopt.
  • Chłodzenie – ciasto Marysieńka najlepiej smakuje po całonocnym chłodzeniu, gdy wszystkie warstwy przegryzą się, a krem stężeje, tworząc harmonijną całość.
  • Sezonowe owoce – do dekoracji wybieraj owoce sezonowe, które są najbardziej aromatyczne. Latem sprawdzą się truskawki i maliny, jesienią można wykorzystać porzeczki czy jeżyny.
  • Dżem domowej roboty – jeśli masz możliwość, użyj domowego dżemu porzeczkowego, który nada ciastu niepowtarzalny, intensywny smak i podkreśli jego tradycyjny charakter.

Wartości odżywcze ciasta Marysieńka

Ciasto Marysieńka to niewątpliwie uczta dla podniebienia, ale warto mieć świadomość jego wartości odżywczych. Poniżej przedstawiamy przybliżone wartości dla jednej porcji (około 100g):

  • Kalorie: około 320 kcal
  • Białko: 5g
  • Węglowodany: 42g (w tym cukry: 28g)
  • Tłuszcze: 15g (w tym nasycone: 9g)
  • Błonnik: 1g

Ciasto Marysieńka zawiera również niewielkie ilości wapnia, żelaza i witamin z grupy B pochodzących z jajek i mleka. Świeże owoce dodają witaminy C i antyoksydantów, jednak należy pamiętać, że jest to przede wszystkim deser, który najlepiej spożywać z umiarem jako wyjątkowy przysmak na specjalne okazje.

Historia ciasta Marysieńka – tradycja na polskich stołach

Ciasto Marysieńka, choć jego dokładne pochodzenie nie jest w pełni udokumentowane, wpisało się na stałe w kanon polskich wypieków. Legenda głosi, że nazwę zawdzięcza królowej Marii Kazimierze d’Arquien, znanej jako Marysieńka, żonie króla Jana III Sobieskiego. Podobno ciasto to było jednym z ulubionych deserów na królewskim dworze, podawanym podczas wytwornych przyjęć.

Z biegiem lat przepis ewoluował, przechodząc z pokolenia na pokolenie, by ostatecznie przybrać formę, którą znamy dzisiaj. W różnych regionach Polski można spotkać lokalne wariacje tego ciasta, czasem z dodatkiem alkoholu dla pogłębienia smaku, innym razem z różnymi rodzajami owoców czy kremów dostosowanych do lokalnych upodobań. Niezmienne pozostaje jednak charakterystyczne połączenie puszystego biszkoptu, kremowej masy i owocowej słodyczy, które razem tworzą poezję smaku z prawdziwie polską tradycją.

Dziś ciasto Marysieńka gości na stołach podczas rodzinnych uroczystości, świąt i niedzielnych spotkań, niezmiennie zachwycając swoim klasycznym, wyrafinowanym smakiem i przywołując wspomnienia beztroskich chwil spędzonych w rodzinnym gronie.